Thu Vàng
Nhã Nhạc
Ký ức của tôi về mùa thu rất nghèo nàn . Tôi giữ nhiều hình ảnh về mùa thu trong trí nhớ qua những bài học thuộc lòng thời tiểu học , những đoạn văn hay thơ, nhạc , miêu tả mùa thu do tôi tự đọc khi ở những lớp trung hoc ,v…v…
Nhưng tôi có rất ít những mùa thu do chính mắt tôi quan sát rồi ghi nhớ , chẳng hạn mùa thu đó ở đâu , cây , lá mùa thu dưới mắt tôi , lúc đó như thế nào , cảm nghĩ của tôi khi đứng trước cảnh thu đó ra sao ? ,v…v…. Trước năm 2004,
mỗi năm , khi những ngày đầu tiên của mùa thu tới với hơi sương se lạnh , với dăm ba chiếc lá bắt đầu chuyển sang màu vàng , trong đầu tôi hiện ngay ra mấy câu thơ của thi sĩ Đinh Hùng :
Hôm nay có phải là thu
mây năm xưa đã phiêu du trở về?
Cảm vì em bước chân đi
Nước nghiêng mặt ngọc lưu ly phớt buồn …
Hay vài câu trong đoạn văn nổi tiếng của Thanh Tịnh : “ Hàng năm cứ vào cuối thu , lá ngoài đường rụng nhiều , và , trên không có những đám mây bàng bạc , lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm xa xưa của buổi tựu trường … “ ( câu này tôi nhớ nằm lòng từ lớp tiểu hoc , không biết có sai chữ nào không ? )
Còn rất nhiều những câu thơ hay những đoạn văn nổi tiếng khác về mùa thu , như :
…….Mai tôi đi dù hôm nay đang vào thu
Giòng sông Seine đang mặc áo sương mù
Đang nhìn tôi mà khoe nước biếc
Khoe lá vàng lộng lẫy lối đi xưa ……
Nguyên Sa
…….Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang ,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng ;
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng …
Xuân Diệu
…….Em không nghe rừng thu ,
Lá thu kêu xào-xạc ,
Con nai vàng ngơ ngác
Đạp trên lá vàng khô ?
Lưu-Trọng-Lư
Xa xưa hơn nữa , ta có mùa thu của Nguyễn Khuyến :
Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao ,
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu .
Nước biếc trông như tầng khói phủ ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào …
Nguyễn Khuyến (Vịnh mùa thu )
Hình ảnh mùa thu như thế có rất nhiều trong trí nhớ của tôi ; nhưng rõ ràng tôi không được có mặt trong những mùa thu đó . Tôi không biết một mùa thu nào bằng con mắt của chính tôi nơi quê hương tôi ra đời , vì gia đình tôi , cũng như hàng triệu gia đình khác , đã di cư vào Nam khi tôi vừa mới lớn . Tại Sai Gòn , nơi không có mùa thu – một cách chính thức như miền Bắc – thỉnh thoảng tôi cũng nhớ lại một hình ảnh rất mờ ảo về một ít lá vàng , khô , rải rác dưới những gốc cây to trên đường Hồng-Thập-Tự , và , nhất là trong sân , trên những quả đồi rất thấp của Dinh Độc-Lập bấy giờ . Chỉ có bấy nhiêu thôi , rồi lại “di tản “ lần nữa ! Bao nhiêu năm sống nơi quê người , bận bịu với bao nhiêu thứ chuyện , tôi vẫn không đi thăm để ghi nhớ lại cho riêng mình một mùa thu nào, dù nơi đây , mùa thu rất đẹp , tưởng như chỉ có trong tranh , và , trước đó , trong bao lâu, tôi cũng chỉ được nhìn những mùa thu đẹp rực rỡ này qua những tấm postal cards mà thôi !
Mãi đến tháng 9 – 2004 , một nhóm bạn TV 53-60 chúng tôi rủ nhau du lịch Châu Âu , tôi mới được tận mắt thấy mùa thu trong vườn hoa Lu.c-Xâm-Bảo
(Luxembourg –Paris ). Mùa thu thực sự đang về nơi đây với nhiều cây , lá đã trở thành “ lá mơ phai “ , một mầu vàng óng ả … Điều tuyệt diệu hơn cả là : tôi đã đến đây – vườn hoa Luxembourg – trong một ngày đầu thu , tôi đã đứng dưới chân “ những pho tượng trắng xoá “ của chú bé Anatole France , thỉnh thoảng cũng có vài “ chiếc lá vàng rơi “ trên vai những pho tượng này , nhưng không nhiều , vì lúc đó chưa phải là “ những ngày đầu tháng mười …” như Anatole nhớ lại sau này . Khi còn ở tiểu học , được học đoạn văn dịch này , tôi cứ ao ước một ngày nào đó tôi sẽ được thấy tận mắt khu vườn của chú bé với những pho tượng trắng xoá ! Thật ra , chỉ là ao ước vì tình cảm yêu thương một “ cậu bé cặp sách trên vai , con quay trong túi , bước những bước chân sáo khi ngang qua vườn hoa Luxembourg để đến trường trong ngày tựu trường …” ; ao ước vì tình cảm ái ngại cho tác giả Anatole France , ông đã nhớ lại hình ảnh của chính mình khi còn thơ ấu – mà nay thời gian trôi qua , Anatole đã là một người trưởng thành, tiếc nuối thời thơ ấu-niên thiếu , không bao giờ trở lại nữa …. Tôi ao ước như thế và biết có đến 98% (!) mộng ước không bao giờ thành sự thực !
Rồi , bỗng nhiên , tôi được “ giáp mặt “ những pho tượng này , và v…v… ! Là vì sao thì tất cả chúng ta đã rõ , đâu phải vì chính tôi ?! Khi mộng ước thành sự thực như thế này , chúng ta đã phải trả một cái giá nào đó !? Dù sao tôi cũng đã có mặt trong một ngày mùa thu tại vườn hoa Luxembourg ! Đó là lần đầu tiên , tôi có một mùa thu cho riêng tôi với trước mắt : lá thu , gió thu , hồ nước
mùa thu trong xanh phía xa , nơi góc vườn . Nhất là tôi thấy tận mắt những “ người bạn mới “ của tôi – là những pho tượng trắng xoá kia – ( tôi muốn được gọi như thế , vì trong nhiều năm , tháng , tôi đã nhớ , đã mơ tưởng đến những pho tượng – người bạn – này nhiều lần!)
Tuy nhiên , phải đợi đến tháng 10 năm 2007 , tôi mới được biết đến một mùa thu rực rỡ khi DTL và tôi lên thăm thành phố Seattle ! Một điều vui mừng hơn nữa là tôi đã được lưu lại nhà bạn Đặng –Đức – Quý , người bạn thân yêu của 7 năm trung học TV . DTL ở với bè bạn của mình . Anh chị Đức Quý & Công Khanh đã có một ngôi nhà thơ mộng trong một khu phố đầy cảnh mộng mơ , nhất là khi thu về ! Đức Quý đã cho tôi ở trong một căn phòng , nhìn qua cửa sổ , tôi thấy ngay mùa thu đã về , đang ngự trị trong khu vườn sau kia , với những cây cao đầy lá vàng , sẵn sàng rơi theo chiều gió , ( các bạn thử đoán xem , lá vàng rơi về đâu , hay phía nào? ) Nếu trong vườn Luxembourg , lá vàng rơi trên vai những pho tượng trắng xoá , thì ở khu vườn sau nhà Đức Quý , lá vàng thỉnh thoảng rơi , nằm lại trên vai ba con hươu ! Vâng , ba con hươu , dễ thương biết bao ! Ba con hươu như đang chuyện trò cùng nhau , dưới những cây cao đã mang chiếc áo mùa thu vàng ! Ba con hươu dễ thương đến nỗi tôi phải chụp ngay hình chúng từ cửa sổ phòng của tôi ! Nếu nhìn từ xa hay do mắt kém , ta tưởng như ba con hươu thật , đang ngơ ngác trong vườn thu ! Như thế , tôi đã có thêm ba người bạn trong vườn sau của Đức Quý – Seattle . Sau này , mỗi khi gửi thư cho Đức Quý , tôi không bao giờ quên hỏi thăm về ba người bạn này của tôi !
Tôi chỉ ở lại Seattle dăm ba ngày , nhưng Đức Quý & anh Khanh đã đưa tôi đi thăm hầu hết những thắng cảnh của Seattle. Đến một khu công viên kia , tôi đã nhìn thấy trước mắt một con đường với hai hàng cây cao hai bên . Cây nào cây nấy đã phủ đầy những lá vàng óng , mượt mà – và chỉ một màu vàng ! – Tôi say mê nhìn ngắm , buột miệng nói với bạn : “ Thu vàng ! Đúng là thu vàng ! “
Thu vàng rực rỡ này , lần đầu tiên tôi thấy tận mắt , không phải là thu vàng trong sách vở trước đây tôi đã đọc ; cũng không phải như trong bài hát “ Thu vàng “ ( của Cung Tiến thì phải ? ) . Ở một vài nơi khác , mùa thu là những cây cao phủ đầy lá đỏ au , hay đỏ xậm (màu rượu chát ) , làm tôi nhớ đến câu : “ Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san “ –ND-
Như thế, vốn liếng về mùa thu của tôi đã phong phú hơn nhiều . Chỉ tiếc rằng tôi không còn đủ thời gian để di chuyển về sống tại Seattle như bạn tôi được nữa .
Hàng năm , tôi vẫn nhớ về hai mùa thu đặc biệt tôi đã viếng thăm , nhất là Seattle , nơi bạn tôi đang đón một mùa thu vàng tuyệt đẹp nữa trong đời bạn . Tôi nhớ bạn Đức Quý của tôi và cả ba con hươu – bạn – đang ngơ ngác trong mùa thu này . Trong một e-mail trả lời , ngày 26-10-09 , Đức Quý nói : “ ….Mấy con hươu trên đồi sau vẫn nhấp nháy mong bác BT có ngày trở lại … “ .
Ở vào quãng đường chót của cuộc đời , tôi có ba điều mong ước :1- Tôi mong được trở lại vườn hoa Luxembourg : 2 – Tôi mong sớm được trở lại Seattle . 3- Tôi mong ước được trở về quê hương miền Bắc của tôi để sống ít ngày mùa thu! Tôi nghĩ điều mong ước thứ hai dễ thực hiện hơn cả !
Sau hết , tôi hiểu được : tại sao cứ đến mùa thu , hầu hết mọi người đều cảm thấy lòng mình xôn xao , bâng khuâng như nhớ nhung điều gì …
Đầu tháng 11-09
Nhã Nhạc
